نيکي کردن انسان به ديگران

سيماي مِهر؛ مفهوم شناسي و مصايق احسان در قرآن

در پاره اي از آيات، نيکي در عواطف، گفتار و رفتار به افراد خاصي از جامعه، که توجه بيش تري را مي طلبند، همراه با تأکيد بيش تر به برخي از آنان به چشم مي خورد. در اين ميان، نيکي به پدر و مادر، به سبب اينکه دست کم بيش از ده بار و به طور معمول پس از توحيد به آن سفارش شده است، (بقره: 83؛ نساء: 4، 36؛ انعام: 6، 151 و...)، جايگاه ويژه اي دارد. در آيات 23-24 سوره اسراء، بر روا نداشتن کمترين اهانت به پدر و مادر،(1) گفتار نرم، نيکو و سنجيده، نهايت فروتني از سر مهر و شفقت، و نه از سر ناچاري، طلب آمرزش و رحمت الهي و نيز کمک مالي به صورت مصاديق نيکي به پدر و مادر، به ويژه در اوان پيري، تأکيد شده است.(2) (نساء: 36)در سوره احقاف بر رنج هاي مادر در دوران بارداري، زايمان، شيردهي و کودکي فرزند به صورت عاملي که نيکي به وي را مي طلبد، تصريح شده است (احقاف: 15). اين آيه بيان مي کند که بايد به مادر بيش از پدر نيکي کرد. در آياتي که به نيکي به پدر و مادر سفارش شده، از پاداش آن و نيز نيکوکار بودن فرزند به سبب آن، سخني نيامده است. اين امر به اين دليل است که احسان ياد شده در برابر زحمات و رنج هاي پدر و مادر است و نبايد انتظار پاداش و ستايش داشت.